Nieugięty Luke jedna z najsłynniejszych ról Paula Newmana, a scena zakładu o 50 jaj na twardo, na stałe weszła do historii kina.
Nieugięty Luke to amerykański dramat więzienny z 1967 roku, wyreżyserowany przez Stuarta Rosenberga, z Paulem Newmanem w roli tytułowej. Film oparty jest na powieści Donna Pearce’a pod tym samym tytułem, który jest także współautorem scenariusza z Frankiem Piersonem.
Historia opowiada o Lucasie „Luke” Jacksonie (Paul Newman), odznaczonym weteranie wojennym, który zostaje skazany na dwa lata więzienia na Florydzie za obcięcie główek parkometrów po pijanemu. Luke szybko staje się buntownikiem w więzieniu, odmawiając przestrzegania zasad i przepisów strażników więziennych, na czele z sadystycznym kapitanem (Strother Martin).
Akcja filmu rozgrywa się w latach 60., kiedy ruch na rzecz praw obywatelskich nabierał rozpędu i kwestionował status quo. Film oddaje ducha epoki przedstawiając walkę między jednostką a systemem. Poddani ciężkiej pracy fizyczne, w upale, są tak zmęczeni, że często nie mają siły już jeść.
„What we have here is – failure to communicate.”
Kreacja Newmana jako Luke’a to mistrzowska lekcja aktorstwa. Przedstawia chłodną, buntowniczą naturę bohatera z subtelną intensywnością, która przyciąga widza. Buntownik o wielkim sercu, nonszalancki i nieprzewidywalny szybko zjednał sobie współwięźniów.
“Dlaczego musiałeś powiedzieć 50? – Taka okrągła liczba.”
Jedną z najbardziej pamiętnych scen w filmie jest ta, w której Luke ma zjeść 50 jajek na twardo w ciągu godziny, w ramach zakładu ze współwięźniami. Jego główny prześladowca Dragline (George Kennedy) staje się jego trenerem i oficjalnym obieraczem jajek. Szybki i dynamiczny początek wprowadza nas na miękko w rozgrywkę. Przy 32 jajku napięcie rośnie. Przysiady pomagają w przepychaniu jaj. Brzuch Luke’a wygląda jak dojrzały arbuz, który za chwilę eksploduje.
Co się stanie kiedy zjesz 50 jajek na twardo?
Twój układ pokarmowy będzie zszokowany. Następnie, gdy twój żołądek zostanie rozciągnięty do granic możliwości, twoje gruczoły żołądkowe zaczną wydzielać kwasy, żeby strawić jaja. Trochę to trwa, więc jajka w żołądku posiedzą ponad trzy godziny. Zjedzone jajka posiedzą w jelicie grubym przez około 36 godzin albo i dłużej. Przez ten czas będzie doświadczać najróżniejszych zaburzeń żołądkowych. Najgorszy będzie jednak siarkowodór czyli stare dobre pierdy. Nie zaleca się przebywania w pomieszczeniu zamkniętym!
Ta jedna z najsłynniejszych sekwencji filmu wymagała przygotowania dwustu jajek na twardo. Nieprawdą jest jakoby aktor zjadł wszystkie 50. Magia ekranu i zdolni montażyści skrócili wyrok do 8 jajek.
“Musimy rozciągnąć ten mały brzuszek.”
Przy 39 jajku Luke nie daje rady już chodzić. “41 jeszcze 9 między tobą a wieczną chwałą.” Trener pomaga mu przeżuwać ostatnie jajka. 30 sekund do końca i jest!!! Zakład wygrany. Piękny Paul jak zdjęty z krzyża leży na stole wśród skorupek po jajkach. Odkupił każdego więźnia, 50 jaj, jedno za każdego.
To nie jedyna scena w filmie, kiedy jedzenie staje się narzędziem opresji wybranej lub sprowokowanej. Trzeba zaznaczyć, że Luke przez cały film wadzi się z losem, prowokuje i wystawia swoje życie na szali. Masochistycznie doprowadzając do coraz cięższych kar. Czego puentą jest scena w kościele, kiedy Luke zwraca się do niego bezpośrednio, jak Jezus, pytając czemu go opuścił. Kiedy główny bohater kolejny raz zostaje złapany po ucieczce, nadzorca nakłada mu gigantyczną, nie do przejedzenia, porcję na talerz. Karą za nie zjedzenie będzie jak zawsze boks (karcer). Tym razem to więźniowie wstawiają się za swoim “odkupicielem” i solidarnie zjadają za niego.
“Do końca miał ten uśmiech”
Godne uwagi są również zdjęcia do filmu, w których Conrad L. Hall wykorzystał naturalne światło i cienie, tworząc ponurą i przytłaczającą atmosferę, która odzwierciedla surowe realia więziennego życia.
“Urodzony burzyciel świata”
Nieugięty Luke stał się klasykiem amerykańskiego kina, znanym ze swoich mocnych kreacji (George Kennedy otrzymał za rolę Dragline’a Oscara), uderzających zdjęć i eksploracji tematów takich jak bunt, indywidualizm i walka z władzą. Przesłanie filmu jest tak samo aktualne dzisiaj, jak w momencie jego premiery, co czyni go ponadczasowym arcydziełem, które będzie celebrowane przez następne pokolenia. Ale z tymi jajami to uważajcie…
Po więcej ciekawostek, smaczków i innych filmowo-kulinarnych delikatesów z kina, VOD, streamingów (Netflix, HBO Max, Prime Video, Disney+, AppleTV), zapraszam do obserwowania bloga Kino i Kuchnia na facebooku albo na instagramie. A jeśli spodobał wam się wpis lub przepis na filmowe danie to dajcie lajka tu albo tu albo tu i tu.
